การเรียกใช้ระบบปฏิบัติการ

การเรียกใช้ระบบปฏิบัติการ

     โปรแกรมของผู้ใช้จะมีการติดต่อกับระบบปฏิบัติการและการเรียกขอใช้บริการต่าง จากระบบได้โดยผ่านทางการเรียกระบบ ซึ่งแต่ละระบบจะมีการเตรียมไลบรารี่ ( Library ) ของการบริการต่างๆไว้เพื่อรอการเรียกใช้งานจากโปรแกรมผู้ใช้โดยในการเรียกใช้งานอาจจะมีการกำหนดค่าพารามิเตอร์ต่างๆที่แตกต่างกันไปแล้วแต่ว่างานที่ต้องการทำนั้นจะมีข้อกำหนดในการเรียกใช้งานอย่างไร ซึ่งค่าพารามิเตอร์ที่กำหนดนั้นจะถูกเก็บรักษาในอุปกรณ์เฉพาะ เช่น รีจีสเตอร์ ( Register )    ของเครื่องคอมพิวเตอร์ เป็นต้น และในระบบจะมีคำสั่งแทร็ป ( Trap Instruction )    ซึ่งเป็นรูปแบบหนึ่งของการป้องกันการเรียกระบบ    โดยคำสั่งแทร็ปจะทำหน้าที่กระตุ้นการเริ่มต้นทำงานของระบบปฏิบัติการ วัตถุประสงค์อีกประการหนึ่งของไลบรารี่คือการซ่อนรายละเอียดการทำงานของโพซีเยอร์แต่ละตัวไวและสร้างรูปแบบการเรียกใช้งานระบบให้ดูประหนึ่งว่าเป็นการเรียกใช้งานโพซีเยอร์ปกติทั่วไป

คำสั่งพื้นฐานของระบบปฏิบัติการ

ระบบปฏิบัติการสำหรับไมโครคอมพิวเตอร์ 

                การที่จะให้ไมโครคอมพิวเตอร์ทำงานนั้น นอกจากจะมีตัวเครื่อง จอภาพ แผงแป้นอักขระ แผ่นบันทึก ฯลฯ ซึ่งเรียกว่า ฮาร์ดแวร์ ( hardware ) แล้ว จำเป็นต้องมีคำสั่งที่ควบคุมเครื่องไมโครคอมพิวเตอร์ให้ทำงานตามที่เราต้องการ คำสั่งต่าง ๆ นี้เรียกว่า ซอฟต์แวร์ ( software ) ซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการควบคุมระบบและสั่งงานไมโครคอมพิวเตอร์ เรียกว่า ระบบปฏิบัติการ ซึ่งมักจะเก็บอยู่ในแผ่นบันทึก เนื่องจากการทำงานของระบบปฏิบัติการส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับการควบคุมและจัดการแผ่นบันทึก จึงเรียกระบบปฏิบัติการนี้ว่า ดอส ( Disk Operating System : DOS ) การพัฒนาทางซอฟต์แวร์ได้ก้าวหน้าพร้อมกับการพัฒนาทางฮาร์ดแวร์ ระบบปฏิบัติการที่แพร่หลายที่สุดในยุคของไมโครคอมพิวเตอร์ขนาด 8 บิต คือ ซีพีเอ็ม CP/M ( Control Program for Microcomputer :CP/M) ต่อมาไมโครคอมพิวเตอร์มีการพัฒนาเป็นเครื่องขนาด 16 บิต จนมาเป็น 32 บิต ในปัจจุบันระบบปฏิบัติการก็มีการพัฒนาให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้นด้วย ดอสที่นิยมใช้กันคือ MS-DOS หรือ PC-DOS ของบริษัทไมโครซอฟต์ ซึ่งเป็นระบบปฏิบัติการที่ใช้กับเครื่องไอบีเอ็มพีซีหรือเครื่องไมโครคอมพิวเตอร์ที่เข้ากันได้กับไอบีเอ็มพีซี โดยทั่วไประบบปฏิบัติการแต่ละชุดจะเขียนขึ้นสำหรับใช้กับเครื่องไมโครคอมพิวเตอร์แต่ละชนิด ทั้งนี้เพราะเครื่องไมโครคอมพิวเตอร์แต่ละชนิดมีภาษาเครื่อง ( machine language ) ต่างกัน MS-DOS หรือ PC-DOS ก็เป็นระบบปฏิบัติการที่ถูกเขียนขึ้นสำหรับไมโครคอมพิวเตอร์ที่ใช้ไมโครโพรเซสเซอร์ หมายเลข 8086 หรือ 8088 เป็นหน่วยประมวลผลกลาง หน้าที่หลักของระบบปฏิบัติการ คือ 

- ควบคุมการรับและแสดงผลข้อมูล เช่น ควบคุมแผงแป้นอักขระ เครื่องพิมพ์ ฯลฯ 

- ควบคุมการทำงานของเครื่องคอมพิวเตอร์ให้ประสานกัน เช่น ควบคุมการรับและการแสดงผลข้อมูล 

- จัดการการใช้หน่วยความจำ รวมถึงการจัดลำดับงาน เช่น ควบคุมการประมวลผลพร้อมทั้งควบคุมเครื่องพิมพ์ให้พิมพ์งานของอีกโปรแกรมหนึ่งที่เพิ่งประมวลไป 

- รายงานความผิดพลาดของโปรแกรมที่เกิดขึ้นในขณะทำการประมวลผลการทำงานในหน้าที่นี้อาจเปรียบได้กับตำรวจจราจรซึ่งทำหน้าที่ควบคุมและจัดการจราจร โดย ควบคุมว่าจะปล่อยให้รถในเส้นทางใดไปก่อน เพื่อลดความหนาแน่นของรถ และเมื่อเกิดอุบัติเหตุขึ้นตำรวจจราจรก็ตอ้งทำหน้าที่รายงานเหตุที่เกิดขึ้น เป็นต้น
ตัวอย่างที่ 2 

ระบบปฏิบัติการ DOS และคำสั่งพื้นฐาน

 ระบบ Dos ใช้งานได้หลายทาง

ระบบปฏิบัติการ DOS

     Dos ย่อมาจาก Disk Operating System เป็นระบบปฎิบัติการรุ่นแรก ๆ ซึ่งการทำงานของเครื่องคอมพิวเตอร์จะมีการทำงานบนระบบปฎิบัติการดอสเป็นหลัก โดยการทำงานส่วนใหญ่จะเป็นการทำงานโดยการใช้คำสั่งผ่านบรรทัดคำสั่ง (Command Line) ที่นิยมใช้กันคือ MS-Dos ซึ่งต่อมาระบบปฎิบัติการดอสจะถูกซ่อนอยู่ใน Windows

คำสั่งของ DOS มีอยู่ 2 ชนิดคือ 

     1. คำสั่งภายใน (Internal Command) เป็นคำสั่งที่เรียกใช้ได้ทันทีตลอดเวลาที่เครื่องเปิดใช้งานอยู่ เพราะคำสั่งประเภทนี้ถูกบรรจุลงในหน่วยความจำหลัก (ROM) ตลอดเวลา หลังจากที่ Boot DOS ส่วนมากจะเป็นคำสั่งที่ใช้อยู่เสมอ เช่น CLS, DIR, COPY, REN เป็นต้น

     2. คำสั่งภายนอก (External Command) คำสั่งนี้จะถูกเก็บไว้ในดิสก์หรือแผ่น DOS คำสั่งเหล่านี้จะไม่ถูกเก็บไว้ในหน่วยความจำ เมื่อต้องการใช้คำสั่งเหล่านี้คอมพิวเตอร์จะเรียกคำสั่งเข้าสู๋หน่วยความจำ ถ้าแผ่นดิสก์หรือฮาร์ดดิสก์ไม่มีคำสั่งที่ต้องการใช้อยู่ก็ไม่สามารถเรียกคำสั่งนั้น ๆ ได้ ตัวอย่างเช่น คำสั่ง FORMAT, DISKCOPY, TREE, DELTREE เป็นต้น

รูปแบบและการใช้คำสั่งต่าง ๆ

ในการใช้คำสั่งต่าง ๆ ของ DOS จะมีการกำหนดอักษรหรือสัญญลักษณ์ ใช้แทนข้อความของรูปแบบคำสั่ง ดังนี้

       [d:] หมายถึง    Drive เช่น A:, B:

       [path]  หมายถึงชื่อไดเรคเตอรี่ย่อย

       [filename] หมายถึง ชื่อแฟ้มข้อมูล หรือ ชื่อไฟล์

       [.ext] หมายถึง                 ส่วนขยาย หรือนามสกุล

หมายเหตุ ข้อความที่อยู่ในวงเล็บ ([ ] ) ถ้าไม่มีก็ไม่ต้องใส่ในคำสั่ง

รูปแบบและการใช้คำสั่งภายใน (Internal Command)

คำสั่ง                                          หน้าที่                                                      รูปแบบ

CLS (CLEAR SCREEN)         ลบข้อมูลบนจอภาพขณะนั้น                   CLS

DATE                                       แก้ไข/ดูวันที่ให้กับ SYSTEM                    DATE

TIME                                        แก้ไข/ดูเวลา ให้กับ SYSTEM                  TIME

VER (VERSION)                     ดูหมายเลข (version) ของดอส                  VER

VOL (VOLUME)                      แสดงชื่อของ DISKETTE                          VOL [d:]

DIR (DIRECTORY)     ดูชื่อแฟ้มข้อมูล, เนื้อที่บนแผ่นดิสก์, ชื่อแผ่นดิกส์  DIR [d:] [path] [filename [.ext]] [/p] [/w]

 /p                                               หมายถึง แสดงชื่อแฟ้มข้อมูลทีละ 1 หน้าจอภาพ ถ้าต้องการดูหน้าต่อไปให้กดแป้นใด ๆ

/w                                               หมายถึง แสดงชื่อแฟ้มข้อมูลตามความกว้างของจอภาพ

TYPE                                       แสดงเนื้อหาหรือข้อมูลในแฟ้มข้อมูลที่กำหนด  TYPE [d:] [path] [filename.[.ext]]

COPY     ใช้คัดลอกแฟ้มข้อมูลหนึ่ง หรือหลายแฟ้มข้อมูลจากแฟ้มข้อมูลต้นทาง ไปยังแฟ้มข้อมูลปลายทาง อาจจะเป็นจากแผ่นดิสก์แผ่นหนึ่งหรือแผ่นดิสก์เดิมก็ได้    COPY [d:] [path] [filename[.ext]] [d:] [path] filename[.ext]]

REN (RENAME]                                    เปลี่ยนชื่อแฟ้มข้อมูล (ข้อมูลข้างในแแฟ้มข้อมูลยังเหมือนเดิม) REN [d:] [path][oldfilename[.ext]] [newfilename[.ext]]

DEL (DELETE)    ลบแฟ้มข้อมูลออกจากแฟ่นดิสก์            DEL [d:] [path] [filename[.ext]]

PROMPT COMMAND        เปลี่ยนรูปแบบตัวพร้อมรับคำสั่ง (system prompt) เป็นตัวใหม่ตามที่ต้องการ       PROMPT [prompt-text] or propt $p$

$ หมายถึงตัวอักษร

t  หมายถึง เวลา

d หมายถึง วัน เดือน ปี

p หมายถึง เส้นทาง Directory ปัจจุบัน

v หมายถึง DOS VERSION NUMBER

g หมายถึง เครื่องหมาย >

l หมายถึง เครื่องหมาย <

q หมายถึง เครื่องหมาย =

MD (MAKE DIRECTORY) สร้าง subdirectory (ห้องย่อย) เพื่อจัดเก็บแฟ้มข้อมูล

           MD [d:] [path] [Dir_name]

CD (CHANGE DIRECTORY)     เป็นคำสั่งในการเปลี่ยนไปใช้งาน subdirectory ที่ต้องการ    CD [d:] [path] [Dir_name]

CD\ (การย้ายกลับมาสู่ ROOT DIRECTORY

CD.. (การย้ายกลับมาที่ DIRECTORY)

RD (REMOVE DIRECTORY)            ลบ subdirectory (ห้องย่อย) ที่สร้างด้วยคำสั่ง MD RD [d:] [path] [Dir_name]

คำสั่งภายนอก(EXTERNAL COMMAND) คำสั่งภายนอกมี 2 นามสกุล

1.นามสกุลเป็น .COM เป็น file ที่บรรจุข้อมูลที่ถูกแปลงเป็นภาษาเครื่องแล้ว

2.นามสกุลเป็น .EXE เป็น file ที่บรรจุข้อมูลที่เขียนโดยใช้ภาษาระดับสูงและแปลงเป็นภาษาเครื่องแล้ว

คำสั่ง       หน้าที่      รูปแบบ

TREE     แสดงรายชื่อ directory ทั้งหมดในแผ่นดิสก์ ที่กำหนด           TREE [d:] [/f]

/f หมายถึงรายชื่อแฟ้มข้อมูลในแต่ละ subdirectory ด้วย

SYS (SYSTEM)    เป็นคำสั่ง copy แฟ้มข้อมูลที่ใช้ในการเปิดเครื่องลงในแผ่นดิสก์หรือฮาร์ดดิสก์ ที่ไม่มีระบบ (เปิดเครื่องไม่ได้)                SYS [d:]

CHKDSK (CHECK DISK)   ตรวจสอบ directory หรือ file แสดงจำนวน memory ที่ใช้ไปและที่เหลืออยู่ รวมถึงเนื้อที่ บนแผ่นดิสก์ที่ใช้ไป และที่เหลืออยู่                CHKDSK [d:] [path] [filename[.ext]] [/f] [/v]

/f หมายถึง การตรวจสอบเนื้อที่ที่เสียหาย

/v หมายถึง ให้แสดง directory และ แฟ้มข้อมูลที่ซ่อนอยู่

LABEL  เพื่อกำหนดชื่อ (volume label), เปลี่ยนหรือลบ volume label บนดิสก์  LABEL [d:] [volume label]

FORMAT   กรณีที่ diskette ใหม่ จะเป็นการจัด track และ sector ของ diskette ใหม่ เพื่อให้เขียนข้อมูลได้

กรณีที่เป็น diskette ที่มีข้อมูลอยู่แล้วเมื่อใช้คำสั่งนี้ข้อมูลจะถูกล้างไปหมด พร้อมที่เขียนข้อมูลใหม่                FORMAT [d:] [/s] [/v] /s หมายถึง ทำการformat โดยทำการคัดลอก โปรแกรมระบบดอส (BIO.COM, OS.COM, COMMAND.COM)

/v หมายถึง กำหนด volume label ให้ดิสก์

DISKCOPY (COPY DISKETTE         เป็นคำสั่งที่ใช้ copy file ทั้งหมดจากแผ่นดิสก์จากแผ่นหนึ่งไปใส่อีกแผ่นหนึ่ง แต่ถ้าแผ่นดิสก์อีกแผ่น ยังไม่ได้ทำการ format ก็จะทำการ format ให้โดยอัตโนมัติ      DISKCOPY [d:] [d:]

การใช้งานคำสั่งต่างๆของ DOS

CD คำสั่งเข้า-ออก ในไดเร็คทอรี่

CD (Change Directory) เป็นคำสั่งที่ใช้ในการเปลี่ยนไดเร็คทอรี่ในโหมดดอส เช่น ถ้าต้องการรัน คำสั่งเกมส์ที่เล่นในโหมดดอส ซึ่งอยู่ในไดเร็คทอรี MBK ก็ต้องเข้าไปในไดเร็คทอรีดังกล่าวเสี่ยก่อนจึงจะรันคำสั่งเปิดโปรแกรมเกมส์ได้

รูปแบบคำสั่ง

CD [drive :] [path]

CD[..]

    เมื่อเข้าไปในไดเร็คทอรีใดก็ตาม แล้วต้องการออกจากไดเร็คทอรีนั้น ก็เพียงใช้คำสั่ง CD\ เท่านั้นแต่ถ้าเข้าไปในไดเร็คทอรีย่อยหลาย ๆ ไดเร็คทอรี ถ้าต้องการออกมาที่ไดรว์ซึ่งเป็นระดับสูงสุด ให้ใช้คำสั่ง CD\ เพราะคำสั่ง CD.. จะเป็นการออกจากไดเร็คทอรีได้เพียงลำดับเดียวเท่านั้น

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

CD\ กลับไปที่ Root ระดับสูงสุด เช่น ถ้าเดิมอยู่ที่ C:\>docs\data> หลังจากใช้คำสั่งนี้ก็จะย้อนกลับไปที่ C:\ >

CD.. กลับไปหนึ่งไดเร็คทอรี เช่น ถ้าเดิมอยู่ที่ C:\windows\command> หลังจากนั้น ใช้คำสั่งนี้ก็จะก็จะย้อนกลับไปที่ C:\windows>

CHKDSK (CHECK DISK) คำสั่งตรวจเช็คพื้นที่ดิสก์

CHKDSK เป็นคำสั่งที่ใช้ในการตรวจสอบข้อมูลของหน่วยความจำ และการใช้งานดิสก์หรือฮาร์ดดิสก์ การรายงานผลของคำสั่งนี้จะเข้าไปตรวจสอบพื้นที่ไดเร็คทอรี และ FAT ของดิสก์ หรือไฟล์ เพื่อหาข้อมผิดพลาดของการเก็บบันทึก ถ้า CHKDSK พบว่ามี Lost Cluster จะยังไม่แก้ไขใด ๆ นอกจากจะใช้สวิตซ์ /f กำหนดให้ทำการเปลี่ยน Lost Cluster ให้เป็นไฟล์ที่มีชื่อไฟล์เป็น FILE0000.CHK ถ้าพบมากว่า 1 ไฟล์ อันต่อไปจะเป็น FILE0002.CHK ไปเรื่อย ๆ นอกจากนี้ยังสามารถรายงานปัญหาที่ตรวจพบได้อีก อย่างเช่น จำนวน Bad Sector , Cross-ling Cluster (หมายถึง Cluster ที่มีไฟล์มากกว่าหนึ่งไฟล์แสดงความเป็นเจ้าของ แต่ข้อมูลใน Cluster จะเป็นของไฟล์ได้เพียงไฟล์เดียวเท่านั้น)

รูปแบบคำสั่ง

CHKDSK [drive:][[path]filename] [/F] [/V]

[drive:][path] กำหนดไดรว์ และไดเร็ทอรีที่ต้องการตรวบสอบ

filename ชื่อไฟล์ที่ต้องการให้ตรวจสอบ

/F สั่งให้ Fixes Errors ทันทีที่ตรวจพบ

/V ขณะที่กำลังตรวจสอบ ให้แสดงชื่อไฟล์และตำแหน่งของดิสก์บนหน้าจอด้วย

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

C:\WINDOWS>CHKDSK D: ตรวจสอบข้อมูลการใช้งานดิสก์ในไดรว์ D

C:\>CHKDSK C: /F ตรวจสอบ ไดรว์ C พร้อมกับซ่อมแซมถ้าตรวจเจอปัญหา

COPY คำสั่งคัดลอกไฟล์

Copy เป็นคำสั่งที่ใช้ในการคัดลอกไฟล์ จากไดเร็คทอรีหนึ่งไปยังไดเร็คทอรีที่ต้องการ คำสั่งนี้มีประโยชน์มากควรหัดใช้ให้เป็น เพราะสามารถคัดลอกไฟล์ได้ยามที่ Windows มีปัญหา

รูปแบบคำสั่ง

COPY [Source] [Destination]

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

C:\COPY A:README.TXT คัดลอกไฟล์ชื่อ README.TXT จากไดรว์ A ไปยังไดรว์ C

C:\COPY README.TXT A: คัดลอกไฟล์ชื่อ README.TXT จากไดรว์ C ไปยังไดรว์ A

C:\INFO\COPY A:*.* คัดลอกไฟล์ทั้งหมดในไดรว์ A ไปยังไดเร็คทอรี INFO ในไดรว์ C

A:\COPY *.* C:INFO คัดลอกไฟล์ทั้งหมดในไดรว์ A ไปยังไดเร็คทอรี INFO ในไดรว์ C

DIR คำสั่งแสดงไฟล์และไดเร็คทอรีย่อย

เป็นคำสั่งที่ใช้แสดงรายชื่อไฟล์และไดเร็คทอรี คำสั่งนี้ถือเป็นคำสั่งพื้นฐานที่ต้องใช้อยู่เป็นประจำ เพื่อจะได้รู้ว่าในไดรว์หรือไดเร็คทอรีนั้น ๆ มีไฟล์หรือไดเร็คทอรีอะไรอยู่บ้าง

รูปแบบคำสั่ง

DIR /P /W

/P แสดงผลทีละหน้า

/W แสดงในแนวนอนของจอภาพ

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

C:\>DIR ให้แสดงรายชื่อไฟล์ และไดเร็คทอรีทั้งหมดในไดรว์ C

C:\>DIR /W ให้แสดงรายชื่อไฟล์ และไดเร็คทอรีทั้งหมดในไดรว์ C ในแนวนอน

C:\>INFO\DIR /P ให้แสดงรายชื่อไฟล์ และไดเร็คทอรีย่อยในไดเร็คทอรี INFO โดยแสดงทีละหน้า

C:\>INFO\DIR *.TEX ให้แสดงรายชื่อไฟล์ทั้งหมดในไดเร็คทอรี INFO เฉพาะที่มีนามสกุล TXT เท่านั้น

C:\> DIR BO?.DOC ให้แสดงรายชื่อไฟล์ในไดรว์ C ที่ขึ้นต้นด้วย BO และมีนามสกุล DOC ในตำแหน่ง ? จะเป็นอะไรก็ได้

 DEL (DELETE) คำสั่งลบไฟล์

เป็นคำสั่งที่ใช้ในการลบไฟล์ ซึ่งต้องระมัดระวังในการใช้คำสั่งนี้ให้มาก

รูปแบบคำสั่ง

DEL [ชื่อไฟล์ที่ต้องการลบ]

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

C:\>DEL BOS.VSD ลบไฟล์ในไดรว์ C ที่ชื่อ BOS.VSD

C:\>PROJECT\DEL JOB.XLS ลบไฟล์ชื่อ JOB.XLS ที่อยู่ในไดเร็คทอรี PROJEC ของไดรว์ C

D:\>DEL *.TXT ลบทุกไฟล์ที่มีนามสกุล TXT ในไดรว์ D

FDISK ( Fixed Disk)

เป็นไฟล์โปรแกรมที่ใช้ในการจัดการกับพาร์ติชั่นของฮาร์ดิสก์ ใช้ในการสร้าง ลบ กำหนดไดรว์ ที่ทำหน้าที่บูตเครื่อง แสดงรายละเอียดของพาร์ติชันบนฮาร์ดิสก์ จะเห็นว่าเป็นโปรแกรมอีกตัวหนึ่งที่ต้องทำความรู้จักและศึกษาวิธีใช้งาน เพราะสามารถใช้ประโยชน์ในการสร้าง ฮาร์ดดิสก์ให้มีหลาย ๆ ไดรว์ก็ได้

รูปแบบคำสั่ง

FDISK /STATUS

ตัวอย่างการใช้งานโปรแกรม

A:>\FDISK เริ่มใช้งานโปรแกรม

A:\>FDISK /STATUS แสดงข้อมุลเกี่ยวกับพาร์ติชันบนฮาร์ดดิสก์

FORMAT คำสั่งฟอร์แมตเครื่อง

เป็นคำสั่งใช้จัดรูปแบบของดิสก์ใหม่ คำสั่งนี้ปกติจะใช้หลังการแบ่งพาร์ชันด้วยคำสั่ง FDISK เพื่อให้สามารถใช้งานฮาร์ดดดดิสก์ได้ หรือฝช้ล้างข้อมูลกรณีต้องการเคลียร์ข้อมูลทั้งหมดในฮาร์ดิสก์

รูปแบบคำสั่ง

FORMAT drive: [/switches]

/Q ให้ฟอร์แมตแบบเร็ว ซึ่งจะใช้เวลาน้อยลง (Quick Format)

/S หลังฟอร์แมตแล้วให้คัดลอกไฟล์ระบบลงไปในไดรว์นั้นด้วย เพื่อให้ไดรว์ที่ทำการฟอร์แมตสามารถบูตได้

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

A:\>FORMAT C: /S ฟอร์แมตไดรว์ C แล้วให้คัดลอกไฟล์ระบบลงไปในไดรว์ด้วย

C:\>FORMAT A: /Q ฟอร์แมตไดรว์ A แบบ Quick Format

MD คำสั่งสร้างไดเร็คทอรี

MD (Make Directory) เป็นคำสั่งที่ใช้ในการสร้างไดเร็คทอรี คำสั่งนี้จะช่วยให้สามารถสร้างไดเร็คทอรีชื่ออะไรก็ได้ที่เราต้องการ แต่ต้องมีการตั้งชื่อที่อยู่ในกฎเกณฑ์ของ Dos

รูปแบบคำสั่ง

MD [drive:] path

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

D:\> MD TEST สร้างไดเร็คทอรี TEST ขึ้นมาในไดรว์ D

D:\>DOC\MD TEST สร้างไดเร็คทอรีที่ชื่อ TEST ขึ้นมาภายในไดเร็คทอรี DOC

REN (RENAME) คำสั่งเปลี่ยนชื่อไฟล์

เป็นคำสั่งที่ใช้ในการเปลี่ยนชื่อไฟล์ และส่วนขยาย โดยคำสั่ง REN นี้ไม่สามารถใช้เปลี่ยนชื่อไดเร็คทอรีได้

รูปแบบคำสั่ง

REN [ชื่อไฟล์เดิมล [ชื่อไฟล์ใหม่]

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

C:\REN BOS.DOC ANN.DOC เปลี่ยนชื่อไฟล์ BOS.DOC ในไดรว์ C เป็น ANN.DOC

C:\REN C:\MAYA\BOS.DOC PEE.DOC เปลี่ยนชื่อไฟล์ BOS.DOC ในไดเร็คทอรี MAYA ให้เป็น PEE.DOC

C:\REN A:*.*TEX *.OLD เปลี่ยนส่วนขยายของไฟล์ชนิด TXT ทุกไฟล์ในไดรว์ A ให้เป็น OLD

SCANDISK

คำสั่ง SCANDISK เป็นคำสั่งตรวจสอบพื่นที่ฮาร์ดดิสก์ สามารถใช้ในการตรวบสอบปัญหาต่าง ๆ ได้ และเมื่อ SCANDISK ตรวจพบปํญหา จะมีทางเลือกให้ 3 ทางคือ FIX IT , Don't Fix IT และ More Info ถ้าไม่เข้าใจปัญหาที่เกิดขึ้นให้เลือก More Info เพื่อขอข้อมูลเพิ่มก่อนตัดสินใจต่อไป

ถ้าเลือก FIX IT จะเป็นการสั่งให้ Scandisk ทำการแก้ไขปัญหาที่พบ ถ้าการซ่อมแซมสำเร็จโปรแกรมจะมีรายงานที่จอภาพให้ทราบ ส่วน Don't Fix IT คือให้ข้ามปัญหาที่พบไปโดยไม่ต้องทำการแก้ไข

รูปแบบคำสั่ง

SCANDISK [Drive:]/AUTOFIX

/AUTOFIX ให้แก้ไขปัญหาโดยอัตโนมัติ

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

A:\>SCANDISK C: ทำการตรวจสอบปัญหาในไดรว์ C

A:\>SCANDISK D:/AUTOFIX ทำการตรวจสอบปัญหาในไดรว์ D และแก้ไขอัตโนมัติ

Type คำสั่งดูข้อมูลในไฟล์

Type เป็นคำสั่งที่ใช้แสดงเนื้อหาภายในไฟล์บนจอภาพ คำสั่งนี้จะใช้ได้กับไฟล์แบบ Text ส่วนไฟล์โปรแกรมต่าง ๆ จะไม่สามารถอ่านได้

รูปแบบคำสั่ง

TYPE [ชื่อไฟล์ที่ต้องการอ่าน]

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

C:\>Type AUTOEXEC.BAT แสดงเนื้อหาภายในไฟล์ AUTOEXEC.BAT

C:\>NORTON\TYPE README.TXT แสดงเนื้อหาภายในไฟล์ README.TXT ในไดเร็คทอรี NORTON

XCOPY คำสั่งคัดลอกทั้งไดเร็คทอรีและทั้งหมดในไดเร็คทอรี

XCOPY เป็นคำสั่งที่ใช้ในการคัดลอกไฟล์ได้เหมือนคำสั่ง COPY แต่ทำงานได้เร็วกว่า และสามารถคัดลอก ได้ทั้งไดเร็คทอรีและไดเร็คทอรีย่อย

รูปแบบคำสั่ง

XCOPY [ต้นทาง] [ปลายทาง] /S /E

/E ให้คัดลอกไดเร็คทอรีย่อยทั้งหมดรวมถึงไดเร็คทอรีย่อยที่ว่างเปล่าด้วย

/S ให้คัดลอกไดเร็คทอรีย่อยที่ไม่ว่างเปล่าทั้งหมด

ตัวอย่างการใช้คำสั่ง

C:\>XCOPY BACKUP F: /S /E คัดลอกทุกไฟล์และทุกไดเร็คทอรีย่อย BACKUP ไปไว้ในไดรว์ F

C:\>PRINCE>XCOPY *.VSD A: คัดลอกทุกไฟล์ที่มีนามสกุล VSD ในไดเร็คทอรี PRINCE ไปที่ไดรว์ A

ข้อความแจ้งปัญหาในดอส

ในการทำงานบนดอสบางครั้งก็เกิดปัญหาได้บ่อย ๆ เหมือนกัน ซึ่งการเกิดปัญหาแต่ละครั้งก็จะมีข้อความแจ้งให้ทราบว่าปัญหาที่เกิดขึ้นนั้น มีสาเหตุจากอะไร ต่อไปนี้เป็นข้อความแจ้งปัญหาที่มักพบได้บ่อย ๆ มีดังนี้

Abort, Retry, Fail ?

จะพบได้ในการณีที่ไดรว์ไม่มีแผ่นดิสก์อยุ่แล้วเรียกใช้ข้อมูลจากไดรว์นั้น การแก้ไขก็นำแผ่นดิสก์ที่ต้องการใช้มาใส่เข้าไป

กดปุ่ม < R > (Retry) : การทำงานจะทำต่อจากงานที่ค้างอยู่ก่อนเกิดความผิดพลาด

กดปุ่ม < A > (Abort) : รอรับคำสั่งจะไปอยู่ในไดรว์ที่สั่งงานล่าสุด

กดปุ่ม < F > (Fail) : เมื่อต้องการยกเลิกการทำงาน และเปลี่ยนไดรว์ใหม่

Bad Command or file name : ใช้คำสั่งผิดหรือไฟล์ที่เรียกใช้งานนั้นไม่สามารถเรียกใช้ได้ การแก้ไข ตรวจสอบบรรทัดคำสั่งว่าถูกต้องหรือไม่ เช่น พิมพ์คำสั่งหรือชื่อไฟล์ถูกต้องหรือไม่ แล้วลองรันคำสั่งดูใหม่อีกครั้ง อาจเกี่ยวข้องกับเวอร์ชันของดอสไม่มีคำสั่งนั้นก็ได้

File not found : ไม่สามารถหาไฟล์นั้นพบ อาจไม่มีไฟล์นั้น หรืออาจพิมพ์ชื่อไฟล์นั้นนผิดจากที่ต้องการ นอกจากนี้อาจเกิดจากพาธ (Path) ที่สั่งงานไม่มีไฟล์นั้น

Insufficient memory หรือ Out of memory Insufficient memory : หน่วยความจำไม่พอต่อความต้องการของโปรแกรมOut of memory : โปรแกรมเริ่มทำงานไปแล้วบางส่วนแล้วหน่วยความจำไม่พอ ระบบจึงต้องแจ้งให้ผู้ใช้ทราบ  Directory already exits : เกิดขึ้นเมื่อสร้างไดเร็คทอรีแล้วไปซ้ำกับซื่อที่มีอยู่แล้วในพาธเดียวกัน    Duplicate file ot file not found : ถ้าเปลี่ยนชื่อไฟล์ไปซ้ำกับชื่อที่มีอยู่จะทำไม่ได้และจะแจ้งเตือนดังข้อความดังกล่าว  InSufficient Disk space : ข้อความนี้จะเกิดขึ้นเมื่อดิสก์ไม่เพียงพอต่อการเก็บข้อมูล วิธีแก้ ลองใช้ดิสก์อื่นหรือลบไฟล์ที่ไม่จำเป็นต้องใช้ออก

1      .           DOS     ทำอะไรได้บ้าง           

2      .             จัดการเกี่ยวกับเรื่องแฟ้มข้อมูล  เช่น  ขอดูรายละเอียด  คัดลอก  ลบ  ตั้งหมวดหมู่  สำหรับ                    

a.              จัดเก็บแฟ้มข้อมูล  (  Directory  )      

3      .             2.  มีคำสั่งสำรหับสร้างแฟ้มข้อมูลออกบางประเภท  เช่น  แบตไฟล์  เท็กไฟล์   เป็นต้น    

4      .             สั่งพิมพ์แฟ้มข้อมูลออกทางเครื่องพิมพ์  เช่น  จอภาพ  ได้ทันที     

5      .             จัดการเรื่องพื้นฐานของเครื่อง  เช่น  ตั้งแต่เวลาและวันที่  สั่งการและประสานการทำงานระหว่างอุปกรณ์ที่  
           ต้องพ่วงกับเครื่องคอมพิวเตอร์                 

6      .             เครื่องคอมพิวเตอร์   เป็นต้น                 

7      .             เรียกโปรแกรมประยุกต์ต่าง  ๆ ให้เริ่มต้นการทำ

                                                                        ที่มา : http://www.l3nr.org/posts/336524